• Nazioarteko ikerketa baten arabera, datozen 50 urteetan Mediterraneoan itsasoaren tenperatura handitu egingo da, eta, ondorioz, hegalaburra hazteko eremuak lekuz alda daitezke, Bizkaiko Golkora edo tenperatura hotzagoko beste eremu batzuetara eramanez.
  • Otolitoaren azterketan oinarritutako metodo berritzailea erabili du ikertzaile-taldeak. Otolitoa burezurraren barruan dagoen kare-egitura bat da, eta bertan urak gehiegi berotzen direla adierazten duten aztarna kimikoak aurkitzea posiblea da.
  • Ikerketaren emaitzak Nature Communications argitalpen ospetsuan publikatu dira: https://www.nature.com/articles/s41467-023-41930-2

2023ko azaroaren 29a. Atun gorria Europako iparraldeko uretara itzultzea kontserbazio lanaren arrakasta handia izan da. Hala ere, Southamptongo Unibertsitateak, AZTI zentro teknologikoarekin eta British Antarctic Survey teknologiarekin elkarlanean, zuzendutako nazioarteko azterlan berri batek ohartarazi du, besteak beste, Mediterraneoko ugalketa-eremuetan tenperaturak igotzeak arriskuan jar dezakeela epe luzeko errekuperazio hori. Ikerketaren emaitzak Nature Communications-en argitaratu dira: https://www.nature.com/articles/s41467-023-41930-2

Azterlanaren arabera, datozen 50 urteetan Mediterraneo itsasoan (hegalaburraren ugalketa-eremu nagusian) tenperaturak igotzea espero denez, espezieak bere ugalketa-estrategia egokitu beharko du, egoera berri horretan bizirik iraun nahi badu. Baliteke etorkizunean Mediterraneo itsasoan ugaltzen eta hazten den populazioa beste eskualde epelago batzuetan kokatu behar izatea. Horrek esan nahi du espezie horren arrantzaren kudeaketa egokitu egin beharko dela, etorkizunean izango duen banaketaren eta hazkuntza eta produktibitate eremu berrien arabera.

Clive Trueman Southamptongo Unibertsitateko Ekologia Geokimikoko katedradunak eta ikerketaren egile nagusiak azaldu ditu emaitzak: “28 °C-tik gorako tenperaturek hegalaburraren hazkundean eragin negatiboa izango dutela ikusi dugu. Eredu klimatiko globalen proiekzioetan oinarrituta, Mediterraneo itsasoaren zatirik handiena 28º C baino altuagoa izango da datozen 50 urteetan, eta beroegia izango da han jaiotzen diren hegalabur gazteentzat. Hori dela eta, baliteke umetze-eremuak Mediterraneotik kanpo lekualdatzea, hala nola Bizkaiko Golkora edo beste eskualde hotzago batzuetara, eta atun gazteak beste espezie batzuen arrantza-tokietara eramatea”.

Joera hori ez da Atlantikoaren ekialdera mugatzen: “Ikusten ari gara, halaber, Atlantikoaren mendebaldean hegalaburra Mexikoko golkotik kanpo ugaltzen ari dela, batez ere Estatu Batuetako ipar-ekialdean, Slope Sean. Hori Mexikoko Golkoko udako tenperatura-igoeragatik gerta liteke, atun gorriaren tenperatura optimoa neurri handi batean gainditzen baitu. Oraindik ezin da baieztatu zergatik, baina esan liteke Atlantikoaren ekialdeko eta Mediterraneoko populazioak antzera jokatzen duela, ugaltzeko alternatibak bilatuz”, erantsi du Igaratza Fraile, AZTIko aditua arrantzaren kudeaketan.

BFT_ atun_rojo_ionandia

Analisi-metodo berritzailea

Atun gorriak Ozeano Atlantikoaren bi aldeetan erruten du, eta, normalean, arrainak kumetzeko tokira itzultzen dira errutera. Ekialdeko Atlantikoko hegalaburrak Mediterraneoan ematen du lehen urtea. Urtebete inguru dutenean eta gorputzaren tenperatura erregulatzeko adinera heltzen direnean, Atlantikora ateratzen dira, sardinak eta berdelak bezalako harrapakin txikien bila. Gero Mediterraneora itzultzen dira errutera.

Atun gorriak garatzeko temperatura-muga zehazteko, zortzi herrialdetako zientzialariz osatutako ikerketa-taldeak metodo berri bat erabili zuen otolito izeneko kare-egitura txiki bat erabiliz. Hezurretako arrainen garunaren atzean dago, eta arrainen adina zehazteko erabili izan da. Hala ere, ikerketa horretan, otolitoen kimika atun gorriaren energia-kontsumoa neurtzeko erabili da, eta agerian utzi du energia-kontsumoa 28 °C-tik gorako tenperaturetan murriztu egin dela. Hala, letargiko bihur daitezke, nutrizio-gabeziak pairatu ditzakete edo gaixotu ere egin daitezke.

Trueman irakasleak, metodo berritzaile horren aitzindariak, hauxe azaldu du: “Arrain guztiek harrizko ehuna dute otolito izeneko belarrian, edo “belarriko harria”, zarata hauteman eta orekari eusteko. Gure lan berriak otolitoko karbonoaren eta oxigenoaren isotopo egonkor naturalen mailetako aldaketak erabiltzen ditu hegalabur bakoitzaren tasa metabolikoa ezagutarazteko. Horrek adieraz diezaguke noiz ari diren ura gehiegi berotzen, arrainek jasan dezaten: forma fisikoaren arakatzaile natural bat bezalakoa da”. Hegalaburraren ugaltze-eremuak urtero sortzen diren ale berrien iturri dira. Ugalketa-eremuak gehiegi berotzen badira, atun gorriaren produktibitatea eta arrantza-tokien jasangarritasuna kolokan jar litezke, salbu eta espeziea ugalketa-eremu berrietara ondo egokitzen bada.

Azken berriak

Erlazionatutako berriak