Klima-aldaketaren kostaldeko inpaktua monitorizatzeko eta aurreikusteko tresna berriak

• AZTI zentro teknologikoak gidatu du Marlit proiektua, berotze globalaren ondorioz kostaldeko herrietan sortutako arriskuei irtenbideak bilatzeko
• Emaitzen artean daude, besteak beste, olatuen parametroak eta horrekin lotutako inpaktua neurtzeko aukera ematen duten bideometria sistemetan oinarritutako tresnen garapena; olatuek kostaldeko egituretan duten inpaktuaren indarra neurtzen duen sentsore bat, edo olatuen uholde prozesuak modu fidagarrian erreproduzitzeko gai diren eredu informatikoak.
• Teknologiak dagoeneko inplementatzen ari dira Biarritzen, Bermeon, Donostian edo Zarautzen.
• Proiektua euskal kostaldean, mugaren bi aldeetan eta Kataluniako kostaldean ardaztu da, bi urte iraun du eta Eskualde Garapeneko Europako Funtsak (EGEF) finantzatu du Interreg V-A Espainia-Frantzia-Andorra Programaren bidez (POCTEFA 2014-2020).

Pasaia, 2022ko maiatzaren 31 – Berotze globalarekin batera datozen ondorioek, hala nola itsasoaren batez besteko maila handitzeak eta fenomeno meteorologiko kaltegarriek, ondorio garrantzitsuak izan ditzakete kostaldeko zerrendan kokatutako populazioentzat. Horregatik, eremu horietako arrisku klimatikoaren kudeaketa erronka handia bihurtu da administrazio publikoentzat.

Egoera horri erantzuteko, AZTI  zentro teknologikoak gidatu du azken bi urteetan Marlit mugaz gaindiko proiektua, Eskualde Garapeneko Europako Funtsak (EGEF) Interreg V-A Espainia-Frantzia-Andorra (POCTEFA 2014-2020) programaren bidez % 65ean finantzatu duena.

Ekaitzek kostaldean duten eragina ebaluatzeko eta aurreikusteko gaur egun erabiltzen diren tresnak hobetzea eta automatizatzea izan da ekimenaren helburua, ondorioak arintzera bideratutako neurrien diseinuan aurrera egin ahal izateko, bai epe laburrean, bai epe ertain eta luzean.

Euskal kostaldea, euskal frantsesa eta katalana aztergai

Alde batetik, Euskal Autonomia Erkidegoko kostaldean eta Euskal herriko eta Katalanuniako kostan egindako azterlanean, ekaitzek itsasertzean duten inpaktuari buruzko tokiko informazio zehatza biltzen duen datu-base handi bat garatu da; eta, bestetik, tresna teknologiko berritzaileak diseinatu dira, adibidez, bideometrian oinarritutako soluzioak, olatuek kostaldean duten inpaktuaren, uhinen inpaktuaren edo ekaitzen inpaktuaren parametroak eta inpaktuak monitorizatzeko aukera ematen dutenak. Era berean, olatuen uholde-prozesuak modu fidagarrian erreproduzitzeko gai diren eredu informatikoak garatzen lan egin da.

Pedro Liria AZTIko ozeanografian aditu eta Marlit proiektuaren koordinatzaileak azaldu duenez, datu eta soluzio horiek konbinatuz gero, kostako arriskuak tokian-tokian nola eboluzionatuko duen ebaluatu ahal izango dugu, eta, gainera, neurri espezifikoak identifikatu ahal izango ditugu, lurralde bakoitzeko administrazio publikoek ezar ditzaten.

Horren adibide da Biarritzeko kasua, non, Marlit proiektuan lortutako emaitzetan oinarrituta, olatuen eta uholdeen alerta goiztiarrerako protokolo bat ezarri den, Liriaren esanetan. Gainera, Biarritzerako metodo bat garatu dugu, aurredefinitutako galera ekonomikoak ekarriko dituen ekaitza zenbat denboraz behin gertatuko den aztertzeko.

Gainera, proiektuaren esparruan diseinatutako tresnak dagoeneko probatzen ari dira Zarautzen, Bermeon, Mutrikun eta Donostian, Euskalmetek egiten duen erabileraren bidez.

Neurri berritzaileen katalogoa

Ikerketa-taldea lanean aritu da denboraleek kostaldean duten eragina arindu eta murrizteko neurriak identifikatu eta ebaluatzeko.

Ondorioz, neurrien katalogo bat egin da, aplikazioaren bideragarritasuna baloratuz eta administrazio publikoei ekar diezaiekeen kostu ekonomikoa simulatuz.

Aztertutako eta epe laburrean kokatzen diren ekintzen artean, honako hauek daude: harea erabiltzea dikeak edo hesiak eraikitzeko, duna-zelaiak edo poltsak eraikitzeko, olatuak geldiarazteko eta kostaldeko populazioetan duen eragina mugatzeko bereziki diseinatuak.

AZTIk gidatuta, Marlit proiektuak partzuergo bat izan du: Universitat Politècnica de Catalunya; Rivages Pro Tech ikerketa-zentroa; eta Universidad de Pau et des Pays de l ‘Adour (UPPA). Gainera, beste bazkide elkartuek ere parte hartu dute: Communauté d ‘Agglomération Pays Basque (APB); Eusko Jaurlaritza – Euskalmet, Eusko Jaurlaritzako Larrialdiei Aurre Egiteko eta Meteorologiako Zuzendaritza (DAEM); eta Kataluniako Institutu Kartografiko eta Geologikoa (ICGC).