SONIA RIESCO. Joeren identifikazioan eta ikerlanean aditua. AZTI

Tokiko produktua, elikagai jasangarria, ekodiseinua, produktu ekologikoak, organikoak, merkaturatzeko kanal laburra jasangarritasunari eta tokikoari buruzko kontzeptu asko dira. Baina ba al dakigu benetan zer da zer?

Tokiko kontzeptua kontsumitzailearentzat interesgarriak diren kontzeptu askorekin lotzen da: jatorria, osasuna eta ongizatea, jasangarritasuna, gardentasuna, artisautza, etab. Izan ere, kontsumo-joera nagusietako bat tokikoa da. Motibazio nagusiak: antiglobalizazioa (herritarrek hurbileko produktuetan gehiago sinesten dute eta tokiko negozioari lagundu nahi diote), jasangarritasuna (kontsumoak ingurumenean duen eragina babestu edo minimizatu nahi da) eta tradizioa (tradizioak eta tokian tokiko egiteko moduak babestea produktuekin eta pertsonekin gehiago identifikatuta sentitzeko modu bat da).

Merkatu-datuek kontsumitzaileak tokian-tokian duen interesa ere islatzen dute. Mintel, GlobalData edo Lantla aholkularien datuen arabera, espainiarren erdiek konfiantza handiagoa dute enpresa batengan beren herrialdean bertan produktuak fabrikatzen badituzte, eta ia % 75ek uste dute etiketen osagaien jatorriari buruzko informazioak produktuetan konfiantza handiagoa izaten laguntzen duela.

Bestalde, hainbat ekimen daude (erakundeek, gobernuek, enpresek eta abarrek lagundutakoak) tokikotasunaren alde, ekoizpenetik hasi eta tokiko produktuen merkaturatze eta kontsumoaren sustapeneraino. Horren adibide dira, maila globalean, NBEren 2030 Agendaren Garapen Iraunkorreko Helburuak (GIH), eta maila lokalagoan, Euskadiko Gastronomia eta Elikaduraren 2020 Plan Estrategikoa.

Kontzientzia eta kezka soziala dago, hainbat arazoren ezagutzan izandako aurrerapenaren ondorioz, hala nola, mikro plastikoena (ez da soilik ozeanoena, faunarena eta florarena, janarira iritsi baita), edo elikagaien segurtasunarekin eta benetakotasunarekin lotutako eskandaluak, kontsumitzaileak nekazaritzako elikagaien sisteman duen mesfidantza areagotzen dutenak.

Testuingurua tokikoaren aldekoa da, kontuan hartzen badugu, adibidez, veggie mugimenduaren gorakada (Espainian, helduen % 7,8k adierazi du hala dela), gure herrialdean produktu organikoen merkatua zabaltzea (eskaintza eta hedapen handiagoa salmenta-puntuetan) eta animaliak gero eta gehiago errespetatzen dituen ekoizpena (esaterako, hegazti-hazkuntza cage-free mugimendu handia, non banatzaile nagusiak kontra jartzen ari baitira).

Baina estatistikek diote Europako herritarren % 75ek produktu jasangarriagoak erosteko prest daudela, eta horrek esan nahi du benetako erosketa % 17an baino ez dela egiten. Badakigu dilema hori dagoela kontsumitzaileak pentsatzen, esaten eta egiten duenaren artean. Izan ere, herritarrek tokikoa alderdi positibo eta garrantzitsuekin lotzen dute: aberastasuna (enplegua, diru-sarrerak), kultura eta tradizioa (lehen mailako jarduera bizia, artisau-lana, betiko produktuak), landa-paisaia, ingurune osasungarria eta errespetuzkoa (ingurumenarekiko eta pertsonekiko), eta elikagaien ekoizpenarekiko eta kontsumoarekiko enpatia eta hurbiltasuna sortzen ditu. Baina, aldi berean, ez du uko egin nahi urte osoan, prezioagatik edo produktuen aniztasun/eskuragarritasunagatik.

Itxuraz kontraesankorra den testuinguru hori gorabehera, aukerak agerikoak dira, bai sektorearentzat, bai gizartearentzat: tokikoa trendya da, kontzientzia dago, naturarekin eta osasunarekin lotzen da, jasangarria da (ez bakarrik ingurumenaren aldetik, baizik eta ekonomiaren eta gizartearen ikuspegitik), oinarri zientifikoa duten tokiko produktuen iraunkortasuna ebaluatzeko sistemak daude, bai eta azpiproduktuak eta elikagai-hondakinak aprobetxatzeko estrategia berritzaileak ere. Gizarte-komunikazio hobe eta eraginkorrago batetik hasten da aukera handia, tokian tokikoa erosteko benetako aukera izan dadin beharrezkoa den konfiantza eta sinesgarritasunera gonbidatzen duena.

Azken berriak

Erlazionatutako berriak