Nola minimizatu elikagaien hondakinak etxeetan
Azken berriak
Uhinak kongresuaren VI. edizioak ozeanoen aurrekaririk gabeko eraldaketa azkarraren eta itsasertzean duen eraginaren erronkari helduko dio
Oarsoaldea Urdina 2024 Ideia eta Proiektu Lehiaketaren irabazleak iragarri dira
Teknologiak eta berrikuntzak elikadura osasungarrian duten eragina eztabaidagai, BRTA aliantzaren barruan
JAIME ZUFÍA. Prozesu Eraginkorren eta Jasangarrien Koordinatzailea. AZTI
Erosketetara ahalik eta gehien irten behar den une honetan, etxean elikagaien hondakinak minimizatzeko gure gomendioak honako hauek dira:
Índice de contenidos
1- Izakinak kontrolatzea
- Begiratu armairuak, despentsa eta hozkailua, eta apuntatu egunero agortzen doazen elikagaiak.
- FIFO sistema erabiltzea (First in, first out): “Sartu den lehenengo gauza, erabili behar den lehenengo gauza da”.
- Egiaztatu iraungitze-datak eta kontsumo lehenetsiaren datak.
2- Asteko menua planifikatzea
Asteko menu askotarikoa, moderatua eta orekatua planifikatzea, ahal den neurrian, sasoiko produktuekin, honako hauek kontuan hartuko dituena:
- Etxeko kideen kopurua eta mota,
- Biltegiratzeko egungo gaitasuna (adibidez: hozkailuko espazioa)
- Familiaren beharrak eta izakinak.
3- Erosketa-zerrenda bat egitea
Hurrengoa kontuan duen zerrenda egin:
- Cantidades específicas de cada alimento
- Productos de temporada que pueden estar disponibles en la tienda,
- Que los alimentos frescos son los más delicados para su conservación (comprar lo imprescindible)
- Disponer de alimentos con vida útil larga, como los productos congelados o las conservas para posibles imprevistos, pero tampoco demasiados.
- Las cantidades que se va a necesitar de cada alimento
- Elikagai bakoitzaren kopuru espezifikoak
- Dendan eskuragarri egon daitezkeen sasoiko produktuak,
- Elikagai freskoak direla kontserbaziorako delikatuenak (ezinbestekoa dena erosi)
- Bizitza erabilgarri luzea duten elikagaiak edukitzea, hala nola produktu izoztuak edo kontserbak, ezustekoetarako, baina ezta gehiegi ere.
- Elikagai bakoitzetik beharko diren kantitateak
4- Erosketa arduratsua
Erosteko unerako gomendio batzuk:
- Lehendabizi galkorrak ez diren produktuak erosi, gero freskoak eta hoztuak, eta, azkenik, izoztuak (hotz-katea hausten ez dela ziurtatu)
- Elikagaiei gurdian edo poltsetan kalterik ez eragitea, hauskorrenak goian jarrita. Gainera, garbiketa-produktuak eta beste produktu toxiko batzuk elikagaietatik bereizita eduki behar dira.
- Etiketetan, iraungitze-datetan eta kontsumo lehenetsian jarri behar da arreta.
- Zerrendan ez dauden elikagaiak ez erostea. Erosketa oldarkorra saihestea. Horretarako, eguneko otordu batzuen ondoren erosketak egitea komeni da, erosketak “gosez” ez egiteko.
5- Elikagaiak behar bezala kontserbatzea
Etxean bertan, elikagai erosi berriekin:
- Ontzi bakoitzean adierazitako elikagai bakoitza kontserbatzeko jarraibideak betetzea (hozkailuan kontserbatzea, 2-4 ° C-tan kontserbatzea, izoztuta mantentzea)
- Elikagaia erosi eta gutxira etxean izozten bada, kontserbazioa iraungitze-datatik harago luza daiteke. Desizoztu ondoren, berehala kontsumitu beharko da.
- Ontziak izozkailuan sartzeko datarekin etiketatzea, elikagai mota eta errazio kopurua adierazita.
Kontuan izan “lehentasunezko kontsumo-data” duten elikagaien kasuan, elikagaia modu seguruan kontsumi daitekeela hura igaro ondoren, nahiz eta zapore- eta ehundura-propietaterik ez izan. Oso garrantzitsua:
- Kontserbazio-jarraibideak irakurtzea eta ontzia kaltetuta ez dagoela egiaztatzea.
- Despentsan eta armairuetan, gorde produktu ez-galkorrak eta iraupen luzekoak. Ahal den neurrian, leku fresko bat aukeratu (10ºC-tik 21ºC-ra bitartekoa), lehorra eta eguzki-argi zuzenetik babestua.
- Hozkailuan elikagai mota bakoitzerako espazio egokiak erabiltzea.
6- Errazioak behar denera egokitzea
- Behar den ontzi-kopurua bakarrik ireki.
- Ontzian agertzen diren prestatzeko, desizozteko eta abarrerako jarraibideak bete.
Ontziratutako produktu bat irekitzen denean, beharrezkoa da:
- Hotza behar izanez gero, hozkailuan sartu (esnea, zukuak, esnegaina, saltsak…).
- Hotzik behar ez badu, gorde ontzi hermetiko batean (arroza, lekaleak, pastak, gailetak), eta idatzi iraungitze-data edo kontsumo lehenetsia, jatorrizko ontzia gordetzen ez bada.
A la hora de preparar las comidas:
- Jankideen beharretara egokitutako kantitatea prestatzea, haien ezaugarri pertsonalen arabera (adina, osasun-egoera, jarduera fisikoaren maila, etab.), errazioak ahalik eta gehien egokituz.
7- Soberakinak aprobetxatu
Elikagaiak prestatu eta kontsumitu ez direnean:
- Hozkailuan sartu aurretik, utzi elikagaiak airean baretzen. Ez sartu janari berorik oraindik. Hozkailuaren barruko tenperatura igo egingo litzateke, gainerako elikagaien kontserbazioa arriskuan jarriz.
- Erabili ontzi hermetikoak edo bilgarriak, barruan ahalik eta aire gutxien utziz.
- Ondoren kontsumitzeko egokiak diren errazioetan ontziratzea, ondoren izozkailutik kontsumituko diren errazioak bakarrik atera ahal izateko.
- Kontuan izan elikagai gordin izoztuak berriz izoztu daitezkeela behin prestatu ondoren.
Kontsumitu ez diren soberakinak aprobetxatu. Oso garrantzitsua:
- Soberakinak hurrengo eguneko bazkarirako gorde edo izoztu.
- Aurreko eguneko sobrak erabiliz errezetak egitea
Janaria botatzea dirua botatzea da, ingurumena kaltetzea eta elikagaien sektoreko langileen osasuna alferrik arriskatzea
Erreferentziak:
- Elikagaiak alferrik galtzearen aurkako Euskal plataforma. https://www.zerodespilfarro.eus/
- FAO. Munduan elikagaiak galtzea eta alferrik galtzea – Irismena, kausak eta prebentzioa [linean]. FAO. Erroma, 2012. ISBN 978-92-5-307205-7.
- MAGRAMA. Kontsumitzailearentzako gida praktikoa: nola murriztu elikagaiak alferrik galtzea. NIPO: 280-14-099-4