ItsasBalfegók bere proiektuaren azken faseari ekin dio Kantauri itsasoan, bideragarritasun teknikoa eta ekonomikoa egiaztatzeko

• Balfegó konpainiak eta AZTI zentro teknologikoak sustatutako enpresak hegalaburra hazten du Getariako kostaldeko urgaineko instalazioetan. 
• Atlantikoko Atuna Kontserbatzeko Nazioarteko Batzordeak (ICCAT) urte amaieran balioetsiko ditu proiektuaren emaitzak. 

Getaria, 2025eko irailaren 19a– Balfegó konpainiak eta AZTI zentro teknologikoak sustatutako ItsasBalfegó proiektuak fase erabakigarria hasi du: bideragarritasun teknikoa eta ekonomikoa egiaztatzea. Helburua da Kantauriko kostaldean hegalaburraren arrantza berraktibatzea euskal arrantza-flotarekin elkarlanean. Horretarako, inguraketa-arrantzaren bidez atunak harrapatu, akuikultura-instalazioetara eraman eta bertan zaindu, elikatu eta merkaturatuko dira.2024ko azken hiruhilekoan, Getariako portutik 3,7 miliara bi urpeko kaiola jarri ziren, eta han ari dira pilotaje-proba egiten.  

Bideragarritasuna frogatuz gero, proiektuak inpaktu oso positiboa izango du Euskadiko ekonomian eta gizartean, arrantza-kuotak berreskuratu eta balioan jarri ahal izango baitira. Horrez gain, lanpostu zuzenak zein zeharkakoak sortuko ditu, eta kalitate goreneko atuna eskainiko dio Euskadiko goi-mailako gastronomiari. 

Uztailaz geroztik, ItsasBalfegók 75 hegalaburren elikadura-sistema probatzen ari da. Ale horiek, batez beste 80 kilo pisatzen dituztenak, Kantauri itsasontziak harrapatu zituen uztailaren arrantza-kanpainan, Gipuzkoako kostaldetik 48 kilometrora. Ondoren, Getariatik 3,7 miliara dauden kaiolara eraman zituzten. 

Emaitzak ICCATek balioetsiko ditu urte amaieran, jarduera komertziala zabaldu daitekeen eta zein baldintzatan erabakitzeko. Aldi berean, ItsasBalfegók berrikuntzan aurrera egin nahi du, tokiko ekonomia indartuz eta praktika jasangarriak sustatuz. Horretarako, sistema automatizatuak baliatuko dira elikadura eraginkorra ziurtatzeko, hondakinak gutxitzeko eta trazabilitatea bermatzeko, betiere modu arduratsuan kudeatutako arrantza-eremuetatik abiatuta. 

Helburu nagusietako bat arrantzaleek balio-kate osoan parte hartzea da, elikagai-industrian ere, balio erantsia sortzeko eta onurak modu bidezkoan partekatzeko. 

Etengabeko ingurumen-zaintza 

Kaiolak instalatu zirenetik, ItsasBalfegók zaintza jarraitua egiten du sentsore eta kameren bidez, uraren kalitatea eta jarduera biologikoa erregistratuz. Horrela, berehala erantzun dezake itsas-ingurunean inpaktu negatiboren bat atzemanez gero. 

Gainera, ingurumen-zaintza proiektuaren fase guztietara hedatzen da, eskumeneko agintarien gainbegiradapean eta baimenarekin: Eusko Jaurlaritza, Itsas Kapitaintza, kostaldeko probintzia-zerbitzua, Getariako eta Zarauzko udalak, Arrantzako Idazkaritza Nagusia eta ICCAT. 

“Proiektuak arrantzari eta ingurumenari lotutako legedi guztiak betetzen ditu, bai Espainiakoak bai Europar Batasunekoak. Horretarako beharrezko baimenak lortu genituen, inguraketa-teknika barne”, azpimarratu du Rogelio Pozo AZTIko CEOak. 

Proiektuari ekin aurretik, ingurumen-ebaluazio zorrotza egin zen, ekosisteman izan zitzakeen inpaktuak aurreikusteko eta horiek arintzeko neurri egokiak diseinatzeko. 

Ikerketa-plataforma 

ItsasBalfegó ikerketa-plataforma ere bada, gaur egun Euskadin arrantzatzen ez den hegalaburraren ezagutza eta kudeaketa hobetzeko. 

Teknika berritzaileak erabiliz —akustika, markatze elektronikoa, markatzaile kimikoak edo eDNA— biomasa kalkulatzeko, migrazioak aztertzeko eta atunen ongizatea hobetzeko ikerketa egiten ari dira. ICCATek kuota zientifiko berezi bat ezarri du proiekturako eta beharrezko baimena eman du.  

“Gaur egun inguraketa-sare bidezko arrantza ez dago baimenduta Kantauriko itsasoan, baina Ministerioaren behin-behineko baimenarekin esperientzia pilotu hau abiatu dugu. Proiektua bideragarria dela frogatuz gero, ICCATen arau-esparrua berrikus liteke eta teknika hau erabiliz arrantzatzeko aukera eman liteke, betiere iraunkortasuna eta ingurumenaren babesa bermatuz”, azaldu du Juan José Navarro Balfegóko zuzendariordeak.