Urtero, Europan milioika tona elikagai galtzen eta alferrik galtzen dira. Fenomeno horrek ez du soilik eragin ekonomikoa; gizarteari eta ingurumenari ere zuzenean eragiten dio: zaborretan amaitzen den elikagai bakoitzak baliabide naturalak alferrik galtzea esan nahi du, alferrikako energia kontsumoa eta elikadura-sistema jasangarriago baterantz aurrera egiteko aukera galdua.

Esperientziak erakutsi digu hezkuntza dela ohiturak aldatzeko tresna indartsuena, eta txikitatik hasi behar dela. Gaur egungo haur eta gazteak ez dira etorkizuneko kontsumitzaileak soilik; dagoeneko eragile aktiboak izan daitezke beren etxeetan eta komunitateetan.

Jolasean eta hausnarketan ikastea: FoodEducators-en rola

Elikaduraren inguruko alfabetatze handiago horretan, FoodEducators bezalako proiektuek —EIT Food-ek sustatua— funtsezko papera dute. Ekimenak Europa osoko irakasleei erabiltzeko prest dauden unitate didaktikoak eskaintzen dizkie, gelan jarduera parte-hartzaile, rol-joko, debate eta praktika bidez lantzeko diseinatuak.

Baliabideen artean, bereziki nabarmentzen da elikagaien galera eta xahuketari buruzko unitatea. Bertan, ikasleak gonbidatzen dira arazo global horren arrazoi eta ondorioei buruz hausnartzera, eta eguneroko errealitatetik abiatuta irtenbideak bilatzera. Berrikuntza da material hori —ehunka irakaslek dagoeneko erabiltzen dutena— ez dagoela gaztelaniaz bakarrik, baita euskaraz, galegoz eta katalanez ere. Horrela, gure lurraldeko hizkuntza- eta kultura-aniztasunera hobeto egokitzen den hezkuntza inklusiboago baten alde egiten da.

Materialek datu eguneratuak, lan-orriak, bideoak eta esperimentuak biltzen dituzte, eta horri esker, irakasleen lana errazteaz gain, ikasleak bihurtzen dira benetako protagonista. Hausnartu, eztabaidatu eta esperimentatuz, haurrek ez dituzte soilik ezagutzak eskuratzen, baizik eta jarrera kritiko eta arduratsu bat ere garatzen dute elikagaien xahuketaren aurrean.

Teknologia berritzailea ohitura osasungarrietan: TITAN proiektuaren pilotua

Elikaduraren inguruko hezkuntza ez da soilik eskolako arlora mugatzen. Etxeetara ere hedatu behar da, eta haurren eguneroko bizitzan oso presente dauden tresna digitalak ere baliatu behar ditu. Zentzu horretan, Europako TITAN proiektuaren (Horizon Europe) pilotuetako batek ikuspegi berritzailea eskaintzen du.

Haur eta gazteentzat (6-12 urte bitartekoentzat) pentsatutako “360° Healthy nutritional habits tool for kids” izeneko tresna da. Bere helburua ohitura nutrizional osasungarriak sustatzea da, chatbot nutrizional baten bidez. Haurren hizkuntza eta ikuspegira egokituta dago, baina guraso eta hezitzaileentzat ere baliagarria da.

Ideia sinplea baina indartsua da: teknologia berriak aprobetxatu, txikienek elikadurari buruz modu interaktiboan, dibertigarrian eta pertsonalizatuan ikas dezaten. Prototipoa hasieran gaztelaniaz garatzen ari da, baina Polonian, Finlandian eta Norvegian ere probatuko da, testuinguru kultural desberdinek ohitura osasungarriak hartzean duten eragina ezagutzeko.

Tresna honek ez du soilik informazioa transmititu nahi; benetako aldaketak sustatu nahi ditu elikadura-ohituretan, dieta desegokiari lotutako osasun-arazoak saihestuz eta epe luzera elikadura-sistema orekatuago eta jasangarriago bati lagunduz.

Gaur kontzientzia erein, bihar jasangarritasuna jaso

Elikagaien xahuketaren aurkako borrokak ikuspegi integral bat behar du: politika publikoak, berrikuntza teknologikoa, enpresen konpromisoa eta, jakina, herritarren hezkuntza txikitatik. FoodEducators eta TITAN bezalako proiektuek erakusten dute posible dela metodologia parte-hartzaileak eta tresna digitalak uztartzea, haurrak, familiak eta komunitateak mentalitate-aldaketa premiazko honetan inplikatzeko.

Parte-hartzea sustatzen duten jarduerak, familiak inplikatzen dituztenak eta, gainera, modu ludiko eta erakargarrian egiten direnak, emaitza hobeak ekarriko dituzte. Ezagutza eta kontzientzia sortzeak lagunduko du erabaki elikagarriago eta jasangarriagoak hartzen.

Azken berriak

Erlazionatutako berriak